Zbrinjavanje pacijenata sa teškim progresivnim bolestima u poslednjim danima i satima života izuzetno je složeno, zahteva dobru procenu i organizaciju nege. Procena se zasniva na utvrđivanju stvarne blizine kraja, utvrđivanju neophodnih intervencija koje bi se obavljale, određivanju i zadržavanju samo najneophodnije terapije. Time se postiže bolji komfor i kvalitet života pacijenta i postiže optimalna nega.
Medicinske sestre bi trebalo sa svojim znanjem, kliničkim iskustvom koristeći metode otvorene komunikacije uspostave dobru vezu sa pacijentom i porodicom pacijenta kako bi na najbolji mogući način odredila vrstu nege koja je neophodna u ovom trenutku. Nakon prepoznavanja znakova skore smrti sledi definisanje ciljeva nege uz poštovanje dostojanstva i želje pacijenta usklađene sa realnim mogućnostima. Izbegavanje intervencija koje bi donele štetu pacijentu, uz razgovor o ciljevima nege dodatno učvršćuju odnos sa pacijentom stavljajući težište nege na brigu o čoveku, a ne o bolesti.
Tehnološkim napretkom medicine produžetak života ovakvih pacijenata je izgledan, ali ne treba zaboraviti da produženje patnje i umiranja nikako nije cilj dobro osmišljene nege pacijenata u palijativnom zbrinjavanju. Poštovanjem svih etičkih princip, na kome se temelji palijativno zbrinjavanje uz prepoznavanje kompleksnih izazova kao što su: uzaludnost lečenja, prekid lečenja, kardiopulmonalna reanimacija, terminalna sedacije, medicinska sestra svojim radom mora štiti interese pacijenta.
Psihološki stres, nedostatak socijalne podrške, fizička bol koji se u ovoj fazi bolesti javljaju predstavlaju imperativ zbrinjavanja u sestrinstvu, na kraju života. Pacijenti kraj života mogu doživeti uz ekstremne simptome koji uključuju fizičku i duhovnu patnju, a zdravstvena nega ovde postaje pravi čin kreativnosti medicinske sestre. Prepoznaje pojave zasićenja pacijenta i porodice, i opadanje fizičke i emocionalne tolerancije pacijenta i porodice na simptome bolesti i intervencije koje se sprovode su deo svakodnevne prakse.
Nedeljama pred smrt javlja se hronični umor, opšta bol, gubitak težine pa je negu i održavanje samo nege neophodno ponovo prilagoditi potrebama pacijenta. Uključivanje porodice u ovom trenutku je poželjno. Njihova edukacija je prioritet nege ali treba imati na umu da nisu svi u stanju da se uključe u proces nege, i ne treba ih zbog toga osuđivati. Razgovor sa porodicom je u ovim trenucima sinonim dobre nege, pružajući im dovoljno vremena da se izraze, iskažu svoja osećanja, brige , nedoumice i strahove.
Kod pacijenta se u ovoj fazi možemo očekivati otežano gutanje, pa je oralni unos lekova ponekad nemoguć. Prelazak na alternativne puteve unošenja lekova je u ovakvim situacijama realan sled događaja. Pre svega treba dati prednost subkutanom unosu lekova koji je najkomforniji za pacijenta. Korišćenje portabilnih pumpi olakšava medicinskim sestrama unos neophodne terapije a pacijentima pruža bolji komfor. Subkutano unošenje lekova je poželjno kod pojave mučnine i povraćanja koji su česta kod terminalno obolelih pacijenata.
Cilj zbrinjavanja bi bio obezbeđivanje komfora pacijenta, emotivna, duhovna podrška uz očuvanje mira i dostojanstva pacijenta. Podrška porodici je značajna kako bi se iskustvo umiranja predstavilo u što boljem svetlu izbegavajući uslove za razvoj komplikovanog tugovanja. Nega se ne završava umiranjem pacijenta prenosi se na brigu o porodici. Jedan element zbrinjavanja je briga o timu koji pruža palijativno zbrinjavanje a medicinska sestra kao centralni nosilac zbrinjavanja pacijenta na kraju života vodi brigu o edukaciji ostalih kolega pričajući o slučajevima koji su obrađeni kako bi se nega o drugim pacijentima poboljšala.
- Teacher: Maja Đorđijević